(Bron: RTL Nieuws)

Garijp wil als eerste dorp van Nederland helemaal van het gas af

24 mei 2019

Een glazenzetter plaatst isolerende ruiten in de woning van de familie Albada  © RTL

Terwijl glaszetters isolerende ruiten in de kozijnen plaatsen worden op het dak van de woning van de familie Albada in het Friese Garijp de laatste zonnepanelen geïnstalleerd. In rap tempo wordt het huis energieneutraal gemaakt om vervolgens van het aardgas te worden gekoppeld. Jantine Albada kijkt uit naar het moment dat ze in haar eigen energiebehoefte kan voorzien. "Dat vind ik een prettig idee. Dat je niet van de wereld afhankelijk bent. Dat je gewoon je eigen erf kunt bedruipen."

Jantine en Foppe Albada  © RTL

De 25 jaar oude houtskeletwoning van Jantine en Foppe Albada is het eerste huis in Garijp waar de cv-ketel wordt ingeruild voor een warmte pomp. Het dorp in de gemeente Tietjerksteradeel heeft de ambitie om als eerste in Nederland aardgasvrij te zijn. In 2023 moet 80 to 90 procent van de ongeveer 600 huizen op een andere manier worden verwarmd. Dat zijn alle koopwoningen.
Jantine Albada moet lachen als ze nadenkt over hoe de verbouwplannen voor hun huis tot stand kwamen: "We wilden eigenlijk alleen de badkamer verbouwen", zegt ze. "Maar toen bleek dat Garijp subsidie kreeg om van het gas af te gaan. Onze cv-ketel is 16 jaar oud. Daarom besloten we om nog even te wachten en door te sparen."

Fries dorp zweert aardgas helemaal af

Het Friese plaatsje Garyp wil de eerste plaats in Nederland zijn waar geen zuchtje aardgas meer wordt gebruikt.

Garijp is een van de 27 wijken en dorpen in Nederland die zijn aangewezen als proeftuin. Hier wordt geëxperimenteerd met het gasloos maken van woningen. Uitgangspunt is dat dat betaalbaar moet zijn voor de bewoners. Daarom heeft de gemeente Tietjerksteradeel van het Rijk 5,6 miljoen euro subsidie gekregen. Dat geld gaat naar de bewoners die de omschakeling maken. Dit jaar kunnen zij maximaal 10.000 euro aan subsidie krijgen. Naarmate bewoners langer wachten wordt dat bedrag lager.

Hessel van der Wal controleert of er nog extra isolatie kan worden aangebracht  © RTL

Het is de bedoeling dat onder meer het energieverbruik van alle woningen in Garijp in kaart wordt gebracht met zogenoemde energiescans. Hessel van der Wal is de expert die veel van deze onderzoeken uitvoert: "We kijken wat mensen kunnen besparen op hun energierekening als ze hun woning aanpassen. Dat geld kunnen ze investeren."
Investering binnen tien jaar terugverdiend
De expert verbaast  zich over de commotie die sommige politici veroorzaken door te roepen dat klimaatmaatregelen aan de woning onbetaalbaar zijn. "Wat we hier in Garijp zien is dat er voor 20.000 tot 50.000 euro wordt geïnvesteerd in de woningen. Dat is best een hap geld, maar de terugverdientijd is toch binnen de tien jaar. Daarna ga je er dus op vooruit. En dan heb ik het nog niet eens over het feit dat de energieprijzen alleen maar stijgen en dat de woning veel comfortabeler wordt."

Projectleider Jacob Miedema  © RTL

Inmiddels zijn in het dorp 235 gratis energiescans uitgevoerd en willen al 40 woningeigenaren gaan verbouwen. Projectleider Jacob Miedema is tevreden over het tempo. "Garijp is de proeftuin waar de meeste meters worden gemaakt en daar ben ik trots op", zegt hij.
Miedema is een van de bewoners die al lang bezig zijn met alternatieve vormen van energie en die daarmee aan de basis stonden van het project. Hij was onder meer betrokken bij het tot stand komen van een zonnepark op de oude vuilstort van Garijp. Daar staan nu 27.000 zonnepanelen die genoeg energie opleveren voor 1700 huishoudens.

Het dorp wil volledig energieneutraal worden  © RTL

Het dorp heeft een eigen energiecoöperatie, die het zonnepark beheert. Het geld dat de coöperatie daarmee verdient, wordt geïnvesteerd in sociale voorzieningen in Garijp. Het is volgens Miedema een van de verklaringen waarom in het Friese dorp veel draagvlak is voor het dichtdraaien van de gaskraan.
Jantine Albada is blij dat ze meedoet aan het project. Ze snapt dat mensen zich nu misschien nog afvragen of ze het wel kunnen betalen. "Ik wil die mensen adviseren de scan te laten doen en zich goed te laten voorlichten. Dan blijkt het allemaal reuze mee te vallen."

Op het huis van de familie Albada worden zonnepanelen geïnstalleerd  © RTL

Nu vormt de badkamer nog maar een klein deel van de verbouwing. De muren en kruipruimte worden beter geïsoleerd, overal komt isolerend glas,  er komen een warmte-terugwin-installatie, zonnepanelen, vloerverwarming en tot slot een warmtepomp.
Andere dorpsbewoners ook aardgasvrij
De kosten van het energiedeel bedragen 50.000 euro. Dat lijkt veel geld, maar Jantine en Foppe krijgen 35.000 euro subsidie van de gemeente omdat hun huis voorbeeldwoning is. Andere dorpsbewoners kunnen er komen kijken. De gemeente hoopt dat ze dan worden aangestoken door het virus en ook snel aardgasvrij willen zijn.
Jantine Albada: "De rest betalen we zelf. Dat is nog best een groot bedrag, maar we gaan natuurlijk minder aan energie betalen. Hoeveel minder durf ik nog niet te zeggen omdat we zoveel aanpassingen tegelijkertijd doen. Ik kan daarom nog niet zeggen hoe snel we de investering terugverdienen."

Het straatbeeld in Garijp. Het Friese dorp telt ruim 1500 inwoners  © RTL

Meimaand Bloeimaand

Dinsdag 14 mei - Ruilverkaveling (Stinswei)

Wat is de natuur toch mooi in het voorjaar. Alle groen is fris en alles lijkt al te bloeien.
Vogels zitten te broeden en de eerste jongen zijn er al. De zwaan op de foto maakt het mooie plaatje compleet.

KEaRN

KEaRN Welzijn werkt samen met inwoners aan leefbare dorpen in Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel. Om ons werk goed te kunnen doen, moeten we weten wat er speelt. Daarom zetten we het Dorpskompas in. Het Dorpskompas is een werkwijze die ons kennis laat maken met een dorp. We gaan op straat met mensen in gesprek, bezoeken dorpsorganisaties en sluiten het Dorpskompas af met een radio-uitzending voor en door het dorp. De afgelopen weken waren we in Garyp. Nieuwsgierig naar onze bevindingen? Lees dan verder.

Hoe zijn we te werk gegaan?
Op 8 april jl. is tijdens de ledenvergadering van Dorpsbelang kort informatie gegeven over het project Dorpskompas. Begin mei heeft de KEaRN caravan aan de Greate Buorren 28 gestaan en zijn er tijdens koffie, soep en broodjes momenten leuke gesprekken gevoerd met de inwoners die voorbij kwamen wandelen en fietsen. Opvallend was dat iedereen zwaaide en ons begroette maar niet iedereen had tijd om met ons in gesprek te gaan. Begrijpelijk als je op weg bent naar school om je kinderen op te halen of de warme maaltijd thuis al op tafel staat. De gesprekken hebben een goede indruk gegeven van hoe het dorp wordt ervaren. Ook hebben wij contact gelegd met de basisschool, de supermarkt, Mienskipssintrum ‘It Gea Hûs’, de biljardservice en het zwembad om nog eens door te praten over Garyp. De komende periode zullen we met meerdere sleutelfiguren in gesprek gaan om vervolgens de uitkomsten hiervan in een verslag terug te geven aan de inwoners van het dorp.

Bent u of kent u iemand die veel over Garyp wil en kan vertellen, dan komen we graag met u in contact!

Uitnodiging ‘It Lûd Fan...!’
Het Dorpskompas wordt afgesloten met een radio-uitzending in samenwerking met RTV Kanaal 30. In deze uitzending komen bijzondere dorpsverhalen aan bod, verteld door dorpsbewoners. Zo komt het Dorpsbelang op bezoek, een Dorpenteam medewerker, kinderen van de basisschool, een vrijwilliger van dorpshuis.... en nog veel meer!
Iedereen uit Garyp is van harte uitgenodigd om de uitzending live mee te maken. De uitzending vindt plaats op donderdag 13 juni 2019 tussen 17.00 en19.00 uur in Mienskipssintrum ‘It Geahûs’.
Kunt u er niet bij zijn? Geen probleem! De uitzending is te volgen via 105 en 107.8 FM.
Voor vragen over de uitzending kunt u contact opnemen met Sandra Ordelman: tel. 06-15172377.

Klik HIER voor de complete Nieuwsbrief (PDF-bestand).

Klik HIER om een agenda-item in te sturen

	AGENDA 2019
Mei
..	..
Juni
vrij 7 juni	(G) iest ek mei? Samen eten. Op vrijdag 7 juni is iedereen vanaf 16 uur welkom in It Geahûs! Opgeven bij: Eelke Hoekstra, tel 521975, e.hoekstra@hetnet.nl en Minie vd Voorde, tel. 521693, w.voorde@chello.nl en It Geahûs, tel. 521249. Opgeven vóór woensdag 5 juni.
Juli
6 juli	Vanaf 17:00 uur "Pleintje Dorpsfeest" op het plein van It Geahûs. BBQ, live muziek, voor de kinderen outdoor activiteiten en de vernieuwde bar van It Geahûs wordt geopend. Dus voor jong, oud en het hele gezin is er plezier en vertier!
13 juli	Schoolvakantie Basis- en Voortgezet Onderwijs (regio Noord) 13 jul 2019 t/m 25 aug 2019 - Week 29 t/m 34
29 juli	Bouwvak (regio Noord) 29 jul 2019 t/m 16 aug 2019 - Week 31 t/m 33
Augustus
September