NIEUWS VAN DORPSBELANG

Terugblik SIMMER 2000 / Garyp 2000

Het vorige "Nieuws van Dorpsbelang" werd afgesloten met de wens dat alle Garipers, âld - Garipers en gasten zouden kunnen genieten van Simmer 2000/Garyp 2000.
En genieten dat was het voor allen die op diverse manieren deel hebben genomen aan de festiviteiten. Eén van de doelstellingen van Simmer 2000 was: "tijd voor ontmoeting" en uit de vele reacties viel op te maken dat deze doelstelling zeker is gehaald.
Vanaf de karaokeavond t/m de tentdienst was het één grote ontmoeting. Een waar feest voor ons als Garipers, maar ook voor de vele gasten uit binnen en buitenland.
Koart sein in tige slagge barren.
Met dank aan allen die op wat voor wijze dan ook hun steentje hebben bijgedragen aan de organisatie en /of uitvoering.
Er zijn nog een aantal "Rabbelskûtes extra", de speciale uitgave voor de expositie, belangstellenden kunnen er eentje afhalen bij Klaas Vettman, Inialoane 58 (zolang de voorraad strekt.)
Het is nog niet bekend of het mogelijk is de vertoonde film te kopieëren, hierover volgt nader bericht.

Bedrijventerrein
Zoals onlangs op de kabelkrant stond te lezen is er royale interesse voor het bedrijventerrein.
De gemeente heeft toegezegd dat er uiterlijk in september nadere uitleg zal komen over een plan van aanpak. Omdat de tijd dringt rekent Dorpsbelang erop dat ervan gemeentewege alles aan gedaan wordt om zo spoedig mogelijk uit de startblokken te kunnen.
Geïnteresseerde ondernemers wordt geadviseerd ook zelf contact op te nemen met de betreffende ambtenaren, zodat men goed doordrongen is van het belang van een snelle aanpak. Ook zij die interesse hebben voor een stuk bedrijventerrein, maar dit nog niet bij de gemeente kenbaar hebben gemaakt worden geadviseerd dit z.s.m. te doen. Ook al met het
oog op mogelijk verdere uitbreidingen in de toekomst.

Container/Hangplek
De jeugd heeft haar stek gevonden. Door zelfwerkzaamheid is de container omgetoverd tot een acceptabel onderkomen. Op dit moment wordt nog gezorgd voor een betere toegang en wordt o.a. de bestrating rondom de container afgewerkt. In een volgende Rabbelskûte zal de jeugd zelf zorgen voor een stukje publiciteit.

Tot slot
Voorafgaande aan de vergadering van 6 sept. jl. hebben we als bestuur van Dorpsbelang een rondgang gemaakt door en rond het dorp. Diverse zaken die storend zijn en/of verbeterd kunnen worden zijn genoteerd en doorgespeeld naar de gemeente. Zoals eerder doorgegeven kunt ook u als dorpbewoner van belang zijnde zaken direct melden bij de gemeente, zie voor de tel. nummers onder het hoofdstuk "belangrijke adressen" in elke uitgave van de Rabbelskûte.

(Uit: 'De Rabbelskûte' , dorpskrant van Garyp, 4de Jaargang Nr.1, 6 okt. 2000)

Uit: 'De Rabbelskûte' , dorpskrant van Garyp, 3de Jaargang Nr.6, 7 juli 2000)

NIEUWS VAN DORPSBELANG

Zoals gebruikelijk doen wij u onderstaand weer de nodige informatie toekomen over het wel en wee van ons dorp.

Hangplek
De jeugd werkt hard aan de inrichting van de container, zodat ze binnenkort hun eigen honk hebben. Bedrijventerrein en dorpsvernieuwing. Op dit moment nog weinig nieuws we hopen in een volgende Rabbelskûte wat meer details te kunnen geven.

Schoonmaakactie/ Himmel 2000
Op initiatief van de gemeente en het provinciale comité Simmer 2000, hebben we in Garyp ook deelgenomen aan “ Himmel 2000”, een actie om het dorp voor de Simmer 2000 activiteiten er zo verzorgd mogelijk uit te laten zien.

Alle buurtverenigingen hebben hun medewerking toegezegd, om zo mogelijk voor 1 juli zorg te dragen voor een “propere buurt”. Allen hartelijk dank voor de medewerking.

Cursus
Het bestuur van Dorpsbelang heeft de afgelopen maand een twee avonden durende scholing gehad op het gebied van Ruimtelijk ordening/nieuwe bestemmingsplannen etc. De scholing werd verzorgd door de Ferieniging fan Lytse Doarpen te Raerd. Extra kennis op dit specifieke gebied kan ons in de toekomst zeker van pas komen.

Riolering.
Op dit moment zijn de rioleringswerkzaamheden op de Tuye in volle gang.

We rekenen erop dat de afspraak “einde werkzaamheden” op 14 juli gehaald zal worden.

Uit: 'De Rabbelskûte' , dorpskrant van Garyp, 3de Jaargang Nr.6, 7 juli 2000)

(Uit: 'De Rabbelskûte' , dorpskrant van Garyp, 3de Jaargang Nr.5, 19 mei 2000)

Nieuws van Dorpsbelang

Zoals gebruikelijk doen wij u onderstaand weer de nodige informatie toekomen over het wel en wee van ons dorp.

Bestuurszaken
Tijdens de ledenvergadering gehouden in febr. jl., werd Karel Pander gekozen als nieuw bestuurslid. In de daaropvolgende bestuursvergadering werd afgesproken dat Karel de functie van voorzitter zal gaan innemen.
De functies van de overige bestuursleden blijven ongewijzigd. Voor de goede orde bijgaand een overzicht van het huidige bestuur.

Karel Pander - voorzitter
Gjalt Faber - 2e voorzitter
Hayke Haanstra - secretaris
Klaas Vettman - penningmeester
Liesbeth vd Meulen - notuliste
Trienke Pander - bestuurlid
Jan Sijtsema - bestuurslid

Glascontainer
Zoals reeds eerder is aangegeven komt het met regelmaat voor dat de
glascontainer te weinig capaciteit heeft. I.o.m. de gemeente is besloten
dat er op korte termijn een tweede container bij geplaatst wordt, waardoor
de problemen van "overbelading" uit de wereld zullen zijn.

Hangplek
Een afvaardiging van de jeugd en de jeugd- en jongerenwerker van de gemeente hebben samen met dorpsbelang, het bestuur van de tennisclub en de grondeigenaar de mogelijkheden besproken van het plaatsen van een container achter de tennisbanen. De jeugd zelf zal een container aanschaffen en zodanig inrichten dat e.e.a. er naar de geldende eisen uit zal zien.

Bedrijventerrein
De aanpak van het bedrijventerrein is een kwestie van tijd. De gemeente
bekijkt op dit moment wat de meest logische wijze van inrichting is, ook
met het oog op mogelijk verdere uitbreidingen in de toekomst.

Dorpsvernieuwing
Er is ondertussen een commissie dorpsvernieuwing geformeerd bestaande uit: Margreet Wijmenga, Oebele Herder, Hendrik Raap en Gjalt Faber, zij gaan samen met de verantwoordelijke ambtenaren een plan van aanpak en inrichting uitwerken.

Schoonmaakactie
Dit jaar hebben we in ons dorp niet deelgenomen aan de jaarlijkse actie "Himmeldei". Ondertussen is er contact geweest tussen de oorspronkelijke organisatoren en dorpsbelang. Er zijn afspraken gemaakt hoe we verder gaan met de "Himmeldei" in de komende jaren. Omdat er rond de nieuwbouwwijk veel bouwafval etc. lag in de sloten en vijvers, hebben een drietal bestuursleden van dorpsbelang het initiatief genomen om zelf een "Himmeldei" in het klein te houden. In twee uur tijd was de klus geklaard met als resultaat twee afgeladen aanhangers vol troep en bouwafval. Wie weet, misschien een idee voor buurtverenigingen om eens een paar uur opruimend actief te zijn!!

Bankjes
Een van de bankjes welke voorheen stond op de boek Inialoane/Greate Buorren heeft een nieuwe bestemming gevonden. Bij ons kunstwerk aan de Greate Buorren kunnen dorpsgenoten en (fietsende) passanten nu genieten van een welverdiende rustpauze.

Wegenonderhoud/riolering
De gemeente heeft ons te kennen gegeven dat de Mounehoek dit jaar opnieuw geasfalteerd zal worden, en De Tuije zal "over kop" moeten vanwege nieuwe riolering. De werkzaamheden worden uitgevoerd in de periode 22 april t/m 14 juli. Dorpsbelang heeft de gemeente er op gewezen dat 14 juli de absolute deadline is i.v.m het feest.

Nieuwbouwwijk
In de nieuwbouwwijk is kort geleden een hele serie bomen geplant, hierdoor krijgt het geheel een meer "aangeklede" uitstraling. Tevens bouwt men in/boven de vijver een voederplaats voor eenden en zwanen. Een initiatief waar zowel de buurt als dorpsbelang erg blij mee is.

Tot zover de meest actuele zaken, voor vragen en/of opmerkingen kunt u altijd terecht bij een van de bestuursleden.

Hayke Haanstra

(Uit: 'De Rabbelskûte' , dorpskrant van Garyp, 3de Jaargang Nr.5, 19 mei 2000)

(Uit: 'De Rabbelskûte' , dorpskrant van Garyp, 3de Jaargang Nr.2, 26 november 1999)

Nieuws van Dorpsbelang

Dorpsvernieuwing
Zoals u o.a via radio Fryslân en de prov. kranten hebt kunnen lezen , is de toezegging van de provinciale subsidie voor de dorpsvernieuwing Garyp toegezegd. De dorpsvernieuwing zal in een aantal fases worden uitgevoerd. Aanpak van de omgeving hoek Greate Bourren / Inialoane en het daarbij behorende seniorencomplex staat in fase 1 genoteerd. Hoe de planning en verdere aanpak eruit zal gaan zien is op dit moment nog niet helemaal duidelijk, wij verwachten op korte termijn een uitnodiging van de gemeente voor nader overleg en zullen u in de volgende Rabbelskûte hierover verder informeren. Tevens zal er een "commissie dorpsvemieuwing" geformeerd worden, deze commissie zal intensief betrokken zijn bij de totale aanpak.

Bedrijventerrein
Ook in de aanpak van het bedrijventerrein begint schot te komen. De laatste berichten zijn dat de gemeente de benodigde grond aan de Gravinneloane heeft aangekocht. Plan(nen) van aanpak kunnen worden uitgewerkt, gegadigden zijn hiervan inmiddels op de hoogte gesteld. Ook hierover in een volgende Rabbelskûte meer.

Buurtvereniging
Het heeft even geduurd maar ook in de nieuwbouwwijk is een buurtvereniging. Deze vereniging omvat het Feanhusterpaad, Sânhichte, leike Boanstraloane (gedeelte nieuwbouw) en Feanhúzen. Op een gezellige avond waarbij vrijwel de hele buurt aanwezig was werd het startschot gegeven. Ook namens Dorpsbelang veel succes.

Zwanen
Alle bewoners van Garyp kunnen sinds kort genieten van een koppel prachtige zwarte zwanen, welke in de vijver aan het Feanhusterpaad hun rondjes zwemmen. Een heel aardig initiatief vanuit het dorp, wat zeker het vermelden waard is.

Oudejaarsviering
De oudejaarscommissie is al weer druk bezig met alle voorbereidingen voor een knallend millenniumfeest. Zie voor meer informatie elders in deze Rabbelskûte.

Tot zover deze keer het nieuws van Dorpsbelang, graag tot een volgende keer.

Bestuur Dorpsbelang

(Uit: 'De Rabbelskûte' , dorpskrant van Garyp, 3de Jaargang Nr.2, 26 november 1999)

(Uit: 'De Rabbelskûte' , dorpskrant van Garyp, 3de Jaargang Nr.1, 24 september 1999)

Nieuws van Dorpsbelang

Op 8 juli en 7 sept vergaderde het bestuur van Dorpsbelang en beide keren was de agenda goed gevuld. Onderstaand doen wij u over diverse items de nodige informatie toekomen:

Cursus
Een aantal leden van het bestuur hebben een cursus gevolgd bij de Feriening Lytse Doarpen. De cursus heeft tot doel te komen tot een soort beleidsvisie waarin de ver.van dorpsbelang haar ideeën aangeeft voor de komende jaren. In het komende winterseizoen zullen wij ons beraden over hoe we zoiets in Garyp kunnen aanpakken.

Glascontainer
Zoals reeds eerder is vermeld, kan het voorkomen dat de glascontainer overvol raakt. Wilt u dan s.v.p.geen flessen etc. op of rond de container zetten, vooral in het weekend kan dit vervelende gevolgen hebben. Treft u met regelmaat een overvolle container aan geef het dan door aan 1 van de bestuursleden van dorpsbelang, zodat wij de gemeente kunnen informeren.

Hangplek
Nog steeds is het niet gelukt een zodanige locatie te vinden die zowel voor de gemeente, de jeugd als de omwonenden acceptabel is. Het bestuur zal opnieuw overleggen met een afvaardiging van de jeugd en de jeugd- en jongerenwerker van de gemeente.

Dorpswachten
Ze zijn er, de dorpswachten o.a. tijdens het ielrikjen waren ze paraat om toezicht te houden. Een presentatie over deze, voor onze gemeente nieuwe taak, vindt u elders in deze Rabbelskûte.

Nieuwbouw en bedrijventerrein
Het bestuur heeft nadrukkelijk bij de gemeente aangeklopt vanwege de bouwstop voor het nieuwbouwplan en voor een snelle aanpak van het bedrijventerrein. Omtrent verdere nieuwbouw in de eerstkomende jaren is opnieuw een negatieve reactie ontvangen, maar we geven nog niet op. Over het bedrijventerrein zal op korte termijn meer duidelijkheid komen.

Jammer
Ontzettend jammer vinden we het dat de bankjes die net voor de vakantieperiode zijn geplaatst in het plantsoen hoek Inialoane/Greate Buorren zodanig zijn vernield en beklad dat het geen verfraaiïng maar een aanfluiting is geworden. Jammer omdat juist dit hoekje een ideale plaats is voor fietsers etc. om even tot rust te komen, jammer voor ons allen als dorpsgenoten. Laten we er met elkaar aan werken dat dit soort uitermate vervelende incidenten in ons dorp niet meer plaats kunnen vinden. Ga verantwoord om met andermans eigendommen en wijs zonodig anderen op hun verantwoordlijkheden.

Contributie
Eind sept. zal de automatische afboeking plaatsvinden van de contributie, de "niet" geautomatiseerden worden thuis "verrast".

Groenstrook
De brede groenstrook in de nieuwbouwwijk ligt er nog onverzorgd bij, maar gelukkig had de gemeente, een luisterend oor toen dorpsbelang aangaf dat aanpak noodzakelijk was. Voor de winter zal e.e.a. er correct uitzien.

Windenergie
Het bestuur van dorpsbelang zal binnenkort een bezoek brengen aan het windmolenpark bij Herbayum. Nu we op meerdere wijze geconfronteerd worden met plannen voor windmolens in de (directe) omgeving van ons dorp hjkt het ons verstandig ons meer in de problematiek te gaan verdiepen, zodat we in staat zijn, wanneer nodig, een weloverwogen standpunt in te kunnen nemen. Verder heeft een delegatie van het bestuur een voorlichtingsavond bijgewoond van de vereniging "Noordenwind" die samen met het Nuon de plannen voorbereidt voor de plaatsing van 6 windmolens tussen de Wâldwei en de Polderdyk. Het bestemmingsplan "Buitengebied" van de gemeente Smallingerland moet hiervoor nog worden aangepast. In dat kader kan zonodig nog bezwaar worden gemaakt. De ver. "Noordenwind" zal eind dit jaar de inwoners van de omringende dorpen, waaronder Garyp, informeren via een huis-aan-huis-folder en een voorlichtingsavond.

Dorpsvernieuwing
Op dit moment is het wachten op de toezegging van een provinciale subsidie, vervolgens kan er een definitievere invulling worden gegeven aan de plannen. Wel kunnen we melden dat de bungalow van de fam. Wierda op de hoek Gr. Buorren Inialoane is aangekocht door de woningbouwverenging Talma, en tevens dat een afvaardiging van het bestuur van dorpsbelang een informatieve bijeenkomst heeft gehad met de OVG. We denken dat we in een volgende Rabbelskûte meer informatie kunnen geven. Hebt u informatie of vragen die het belang van ons aller dorp aangaan, klop gerust aan bij een van de bestuursleden.

Secretaris Dorpsbelang
Hayke Haanstra

(Uit: 'De Rabbelskûte' , dorpskrant van Garyp, 3de Jaargang Nr.1, 24 september 1999)

Museum Smallingerland toont serie 'Gestichtstekeningen' van Klaas Koopmans

GARYP/DRACHTEN - Het Museum Smallingerland toont vanaf zaterdag een bijzondere serie kunstwerken van Klaas Koopmans uit Garyp.
Het gaat om portretten die hij maakte van medepatiënten tijdens vier perioden die hij doorbracht in verschillende psychiatrische ziekenhuizen.
'Gestichtstekeningen' noemt de inmiddels 78-jarige Koopmans ze zelf.
De tentoonstelling, die de titel 'Meiminsken' heeft gekregen, is daarom zo bijzonder, omdat de kunstenaar, samen met zijn dochter Akke, elke afzonderlijke tekening de afgelopen jaren van commentaar heeft voorzien.
"Het museum in Drachten heeft vierhonderd tekeningen van mij en een heel klein deel daarvan wordt permanent geëxposeerd," aldus Koopmans. "Ze hebben vast en zeker gedacht dat het materiaal nog eens flink onder de aandacht gebracht moet worden, voordat ik tachtig ben. Natuurlijk streelt het mij. Ieder mens is wel een beetje ijdel. Maar voor mij is eigenlijk het aller belangrijkste om de mensen te laten zien dat er altijd hoop. Dat het toch weer goed kan komen, hoe diep het dal waarin je zit ook is. En ik was ver heen hoor."

Klaas Wybe Koopmans wordt in 1920 in Garyp geboren. Na hem komen er nog veertien broertjes en zusies. Vader Wybe verdient de kost als huisschilder en ook Klaas gaat in het 'verversvak'. In de zomermaanden is het razend druk, maar in de winter is er tijd om regelmatig met de schildersezel het veld in te gaan. Tijdens de oorlog krijgt hij in Leeuwarden tekenles van Teake van der Woude. Iets waarvan hij, naar hijzelf zegt, heel veel profijt heeft gehad. In 1948 exposeert de dan 28-jarige kunstenaar voor het eerst. Hij is dan inmiddels getrouwd met Hinke Bosma, met wie hij acht kinderen krijgt. Een jaar na de eerste expositie, een dag na de geboorte van de drieling, gaat het mis.

"Ik had het druk in het verversvak, maar wilde me ook opwerken als kunstenaar. Ik raakte overspannen, werd zelfs bang van mijn eigen schaduw. Ongetwijfeld speelde de spanning rond de zwangerschap van mijn vrouw ook een rol. Ik wilde eerst ook niet geloven dat het er drie waren. De dominee moest mij ervan overtuigen."Zeven weken lang wordt hij verpleegd in een kliniek in Zuidlaren. Elektroshocks zijn een onderdeel van de therapie. Hij krijgt er wel een eigen kamer om te kunnen tekenen en schilderen. Daardoor beschouwt hij die periode ook als een mooie vakantie. Er werken 27 verpleegsters, die stuk voor stuk door Koopmans worden vereeuwigd. De geneesheer-directeur bedankt hem naderhand voor het fraaie werk dat hij achterliet en schenkt hem een schildersezel die nu, vijftig jaar later, nog altijd in gebruik is.

"Die bedankbrief hebben we een paar weken geleden weer teruggevonden op zolder," vertelt Koopmans. "Mijn dochter Akke zal binnenkort proberen om de tekeningen uit die tijd te achterhalen, want uit die periode hebben we helemaal niets meer. Toch schrijft die geneesheer direkteur dat ze daar aan de wand hangen. Ze zullen dus hoogstwaarschijnlijk nog wel ergens zijn.Vijf jaar geleden is de Stichting 'Gestichtstekeningen van Klaas Koopmans' opgericht. Het zou leuk zijn om ook de tekeningen die ik tijdens de eerste opname maakte daar in onder te kunnen brengen.

"Want het is eigenlijk een historisch dokument," vult dochter Akke Berends-Koopmans aan. "Er is namelijk heel weinig op het gebied van kunst en psychiatrie. Zeker niet van kunstenaars die zelf patiënt zijn. Heit zat er bovendien in een periode dat alle mensen 'met een vlekje' bij elkaar werden gestopt. Als je manisch depressief was ging je naar Franeker, maar daar zaten toen ook demente bejaarden en verstandelijk gehandicapten. Ik ben er zelf de laatste jaren heel intensief mee bezig. Heit wordt tenslotte een dagje ouder. Daarom zijn we ook bij iedere tekening een commentaar gaan schrijven. Hij heeft gelukkig een ijzeren geheugen. Wanneer hij een tekening ziet weet hij werkelijk nog alles te vertellen over diegene die erop staat.

Opvallend is dat op verreweg de meeste tekeningen alleen maar mannen staan. "Maar dat is niet zo vreemd hoor," legt Koopmans uit. "In die tijd was de afdeling voor de mannen strikt gescheiden van die voor de vrouwen. De enkele vrouwen die ik destijds heb getekend, observeerde ik door het raam. Bijvoorbeeld wanneer ze liepen te wandelen in de tuin. Zelf wordt ik nog altijd het meest getroffen door het verdriet dat van de tekeningen afstraalt. Die hangende hoofden, de handen aan het gezicht... In de meeste van mijn medepatiënten zat dan ook geen greintje blijheid meer."

In de zomer van 1954 wordt het Koopmans weer teveel. Hij gaat opnieuw naar Zuidlaren, maar daar blijkt het regime behoorlijk veranderd. Het gaat er autoritair aan toe. Van tekenen en schilderen kan geen sprake zijn. Het moet dus allemaal stiekem gebeuren. Dat is ook de reden dat hij de tekeningen maakt op oude tabakszakjes, enveloppen, chocoladedoosjes en kleine papiertjes die hij gemakkelijk in zijn broekzakken kan verstoppen. Hij tekent met balpen, potlood en zèlfs met rode lippenstift. "En ik bewaarde elk krabbeltje. Ik had toen al in de gaten dat het bijzonder was wat ik maakte."
Vijf jaar later gaat het wederom fout. "Het 'overkwam' mij, in tegenstelling tot veel anderen, vaak tijdens 'it langst fan'e dagen'. In de zomermaanden dus. Ik wilde niet meer naar Zuidlaren, dus ging ik naar Franeker. Ik heb er ruim zeven maanden doorgebracht. Hoewel ik ook daar niet echt mijn gang kon gaan, werd het tekenen niet zozeer verboden. Ik kon goed opschieten met de broeders. Dat waren niet mensen die, zoals dat tegenwoordig het geval is, geleerd hadden met psychiatrische patiënten te werken. Het waren gewoon ambachtslieden. Meubelmakers en zo. Daar kon ik dus prima mee praten."

Pas in maart 1960 lukt het de familie om Klaas Koopmans weer naar huis te krijgen. Het was in die tijd een hele toer om iemand uit een gesloten inrichting als Groot Lankum te krijgen. Daar moest jan en alleman toestemming voor geven. Je was ook gewoon een nummer. Mijn moeder deed er alles aan, die kwam vaak op bezoek en belde iedere dag. 'Dy jonge moat nei hûs' zei ze dan. Zelf had ik er op het laatst niet eens zoveel problemen meer mee. Ik had een oude fiets en trok er regelmatig op uit. In alle dorpen rond Franeker heb ik zitten schilderen."

In 1963 wordt de kunstenaar nogmaals opgenomen in Franeker, maar na vier weken is hij alweer thuis. Sindsdien gaat het prima. Op zijn zestigste stopt hij als huisschilder, waardoor hij zich helemaal kan gaan richten op het schilderen en tekenen. "Maar eigenlijk is mijn produktie niet eens zoveel hoger geworden", bekent hij. "Vroeger moest het vaak altijd 's avonds na het werk. Nu ik 'vrij man' ben moet ik me er echt toe zetten. Het komt maar sporadisch voor dat mijn vingers echt jeuken om een schilderij te mij maken. Ik ben en blijf een scharrelaar."

"Ik vond het beroep dat ik uitoefende overigens helemaal geen straf hoor. Er waren wel eens mensen die, wanneer ik ergens stond te schuren, zeiden 'U bent toch Klaas Koopmans, moet u dit nederige werk nou nog doen?" Maar ja, er moest brood op de plank komen. We hadden tenslotte acht kinderen. Een heel gezin en een hele zorg voor mijn vrouw in de perioden dat ik moest worden opgenomen. Eigenlijk zouden ze een standbeeld voor haar moeten oprichten. Het is maar een klein vrouwtje, maar een temperament... 'Ja, sa wif as ik wie, sa stabyl wie myn frou'. Als zij me er niet doorheen geholpen had, dan weet ik niet wat er van me terecht zou zijn gekomen."

"Ze durft alleen niet te vliegen, dat is wel jammer. Ik zou namelijk dolgraag eens naar Canada gaan. We hebben de afgelopen jaren al heel wat afgereisd Vorig jaar zijn we zelfs drie keer in het buitenland geweest. Zweden, Noorwegen, Italië, Spanje en Portugal, overal hebben we genoten. Maar het mooist vinden we toch Engeland en Schotland. Daar hebben we nu al een keer of negen rondgekeken. Dat verveelt ons nooit. We hebben de folders van het reisbureau alweer binnen. Maar eens zien waar de volgende reis naartoe gaat..."

(Uit: Drachtster Courant, woensdag 27 januari 1999, door Reinier Zwart, foto's Harry Blokzijl)

(Uit: Friesch Dagblad zaterdag 28 november 1998)

GEMEENTEN EN PROVINCIE ZIJN STRAKS 24 UUR PER DAG BEREIKBAAR

Friesland ontdekt gemak van Internet

Friesland gaat op het Internet. Dorpen, steden, gemeenten en provincie ontdekken steeds meer de voordelen en gemakken van het wereldomspannende computernetwerk.
Bewoners raadplegen via de computer de dorpsagenda en laatste nieuwtjes, gemeenteraadsleden krijgen via Internet de gemeentelijke stukken op hun bureau en de verslagen van provinciale vergaderingen kunnen straks thuis op het beeldscherm door iedereen worden gelezen.
De provincie Fryslân gaat medio december met een uitgebreid tweetalig programma op Internet en komend voorjaar start in Friesland een proef, waarbij de inwoners van de kleine dorpen toegang krijgen tot de digitale snelweg.

HINNE BOKMA

Hoe God verdween en U verscheen...... luidt de begintekst van de homepage van het dorp Jorwert op Internet. Wandelen we door Jorwert, dan wordt ons verteld waarom het zo aantrekkelijk is om in het dorp in het hart van Friesland te wonen. Een lange lijst met voorzieningen komt op het beeldscherm. Natuurlijk ontbreekt het Jorwerter Iepenloftspul niet. Bovendien wordt gemeld dat het boek Hoe God verdween uit Jorwerd van Geert Mak het dorp op de culturele kaart van Nederland heeft gezet. Actueel is de homepage (huispagina of thússide) van Jorwert echter allerminst. De laatste wijziging dateert van 9 augustus van dit jaar.
Andere dorpen, die een vaste plaats op de snelweg hebben, zijn onder meer Idaerd, Drachten, Lemmer, Westergeest, Berlikum, Siegerswoude, Katlijk en Garyp. Een van de eersten dorpen op Internet was Berlikum. In opdracht van de ondernemersvereniging verzorgt Algra Kantoorservice al ruim een jaar de homepage van het dorp. Berlikum gebruikt de digitale snelweg voor de dorpsagenda, informatie over dorp en bedrijf en de allerlaatste nieuwtjes. "Ik sit yn de doarpskrante, dat ik bliuw op de hichte fan de lête nijtsjes", aldus Ria Algra. "lt is foar my in saaklike oangelegenheid. Ik meitsje ek foar bedriuwen thússiden. Sa'n 20 persint van myn wurktiid stek ik yn Ynternet". zo zegt zij.
Algra ziet het medium als een uitgebreide informatiebron, die in de toekomst steeds belangrijker wordt. Ze verwijst op haar 'thússide' naar verschillende homepages op het net. Afgelopen week werd de nieuwe homepage van de christelijke basisschool Fûgelsang in Berlikum daaraan toegevoegd.
Een onderdeel van de dorpspagina van Berlikum is het gastenboek. Dat boek leent zich voor serieuze en minder serieuze zaken. Zo zoekt dochter Anneke Tamminga, die jaren geleden met haar ouders vanuit Winsum naar de Amerikaanse staat Texas emigreerde, via het gastenboek van Berlikum contact met Friese gebruikers van het Internet. En Albert van der Meer (soan fan 'Jan Spar') laat als oudinwoner van Berlikum weten dat de homepage van het dorp er goed verzorgd uitziet.
In de jaren zestig zat Van der Meer op de hervormde lagere school Eben Haëzer. Hij vraagt zich nu af of er nog oud-klasgenoten van hem in Berlikum wonen.

Een ander dorp dat bijzonder actief is op Internet, is Garyp. Het gaat om een initiatief van Reinder Herder (43), eigenaar van een kapsalon aan de Greate Buorren in zijn woonplaats. De computer is zijn grote hobby. "As ik myn wurk der fan meitsje koe, soe ik dat direkt dwaan', aldus Herder.
Nadat hij zich een beetje thuis voelde in de wereld van Intemet, leek het hem wel wat om een eigen homepage te maken. In november 1997 was het zover en ging hij met Garyp de digitale snelweg op. "It doarp leit my nei oan it hert", zo verklaart hij zijn onderwerpskeuze.
Van het een kwam het ander. Verstrekte hij eerst alleen wat algemene informatie, later werden daar de dorpsagenda en de geschiedenis van het dorp aan toegevoegd. Nu gaat Herder ook in op actuele gebeurtenissen. Toen in september van dit jaar met behulp van een helikopter de haan op de dorpstoren moest worden gerepareerd, kwam Herder een paar dagen later met een fotopagina op Internet. Nu prijkt het jubilerende koor Zingt Gode Lof op de homepage van Garyp. Op de huispagina van Herder staat ook een compleet overzicht van het dorp met alle telefoonnummers van organisaties en verenigingen. Voor wie niet bekend is in het dorp, is er een plattegrond met alle straatnamen opgenomen.

"It is 100 persint in eigen inisjatyf. Ik bin sels baas", zegt Herder. Zo wil hij absoluut niet dat er op zijn homepage reclame wordt gemaakt. Zelfs zijn eigen kapperszaak ontbreekt. "As it kommersjeel wurdt, moat ik dêrfoar betelje", stelt hij.
Wel zou Herder het dorp wat meer bij zijn project willen betrekken. "Ik krij wol reaksjes út it doarp. Mar ik fernim wol dat der in protte ûnkunde is. Sa'n 80 persint fan de minsken hat noch giin weet fan de mooglikheden fan Intemet", aldus Herder.
De pagina's van Herder inspireren andere dorpen ook iets te doen met Internet, zo blijkt uit de reacties in zijn gastenboek. "Toen ik een paar maanden geleden voor het eerst (toevallig) op jou site terecht kwam, raakte ik hevig geïnspireerd door jouw digitale dorp. Ik ben zelf aan de slag gegaan en het resultaat heb ik afgelopen weekend op het Internet gezet. Digitaal Garyp is mijn grote inspiratie geweest", zo schrijft Berdt van Oers uit Idaerd op 29 juli 1998 aan Herder.
Van Oers heeft nu zelf ook een uitgebreide homepage op Internet en trekt op zijn beurt anderen weer over de streep om iets te doen met de digitale snelweg. Rinie Boersma meldde begin november dat zij iets van plan is in Reduzum.
Niet alleen in de eigen omgeving, ook elders in de wereld vallen de Friese digitale dorpen op. Zo reageerde Sytske van der Veen vanuit Missisauga in het Canadese Ontario. Ze is veertig jaar geleden op de Singel in Garyp geboren. "Ik bin de lêste tiid faak yn Fryske omkriten oan it surfen en wie bliid einliks in doarp yn Tytsjerksteradiel te finen", zo schrijft zij aan Herder. Van Oers kreeg een elektronische brief van Albert de Boer, die in 1951 naar Amerika verhuisde en nu op een van de eilanden van Hawaii woont.
Niet alleen dorpen, ook enkele Gemeenten zijn op Internet te vinden. Een van de gemeenten met een vrij uitgebreid informatiepakket is Wûnseradiel. Naast veel algemene informatie staan ook de agenda's van de commissie- en raadsvergadering op het net en kan de burger met de muis de bestemmingsplannen bestuderen. De samensteller van de digitale gemeente Wûnseradiel is voorlichter Jan Leijstra. Inspelen op de actualiteit noemt hij een voorwaarde voor het welslagen van een homepage. Leijstra past om die reden de pagina's een keer per week aan.
De voorlichter is er van overtuigd dat de gemeentepagina's in de toekomst nog verder worden uitgebreid. Ook verslagen van vergaderingen worden straks toegevoegd. Het verbaast hem dat nog zo weinig gemeenten gebruik maken van Internet. Andere Friese gemeenten die een homepage hebben zijn onder andere Tytsjerksteradiel, Heerenveen, Leeuwarden, Harlingen, Wymbritseradiel en Weststellingwerf.
Niet alleen de gemeente is actief, ook alle christelijke scholen in Wûnseradiel zijn sinds vorige week aangesloten op Internet. "Direkteursferslagen geane tsjintwurdich fia een e-mail nei de skoallen ta", zegt directeur P. van der Meer van de christelijke basisschool De Paedwizer in Parrega. Deze school zit al geruime tijd op de snelweg en onderhoudt via Internet nauwe banden met twee scholen in de plaats Nederland in Amerika. Nederland werd namelijk in 1898 gesticht door de oud-Parregaaster G. Rienstra. Dat wordt dit jaar uitgebreid gevierd en Parrega betrokken bij is jubileum. Kinderen sturen brieven naar de twee scholen. Schooldirecteur Van der Meer bracht een bezoek aan de scholen in Amerika.

Internet als militair project van start
Het Internet begon in 1969 als een project van het Amerikaanse ministerie van Defensie om bij een Russische atoomaanval toch nog te kunnen communiceren. Er waren toen slechts een aantal computers met elkaar verbonden. Pas in de jaren tachtig kwam de grote doorbraak. Computers en netwerken van Amerikaanse universiteiten werden met elkaar verbonden en via satellietverbindingen werd contact gelegd met universiteiten in Europa. Daarna verbreidde het netwerk zich naar Rusland, het Midden-Oosten, Japan en Zuidoost-Azië.
Internet werd populair bij studenten, die via de computer de beschikking kregen over een groot aanbod van informatie. De laatste jaren neemt het gebruik van de digitale snelweg een grote vlucht. Steeds meer burgers raken vertrouwd met het netwerk. In Nederland beschikt inmiddels tussen de 15 en 20 procent van de huishoudens over een aansluiting op Internet. Wereldwijd is slechts 2,5 procent van de bevolking aangesloten. Dat komt overeen op zo'n 150 miljoen mensen. Met de komst van het Internet deden begrippen als website, homepage, link, e-mail en chatten hun intrede. Internet maakt elektronische briefwisseling mogelijk, men kan bankzaken regelen, boeken bestellen, de krant lezen of een museum bezoeken.

Provincie
Een nieuwe digitale bewoner van het Internet wordt op 16 december de provincie Fryslân. De homepage van de provincie zal gericht zijn op vier doelgroepen: de burgers, het bedrijfsleven, de toeristen en de provinciale politici en andere overheden. Het is volgens Jack de Vries, die twee dagen per week bezig is met de voorbereiding van de homepage, de bedoeling dat alle persberichten van de provincie op het net komen. Ook de persbesluitenlijst van Gedeputeerde Staten, de agenda's en verslagen van de vergaderingen worden toegevoegd. Alle berichten verschijnen in twee talen, het Fries en Nederlands. "Dat ligt hier heel gevoelig."
De provincie hoopt niet met de homepage de band met de burgers te versterken. "Internet wordt een van de visitekaartjes van de provincie. Je bent straks 24 uur per dag bereikbaar en overal op de wereld kan men kennis nemen van de provinciale zaken. Of je nu in Piaam of Tokio woont", aldus De Vries.
Ook zal de provincie Fryslân via internet proberen bedrijven naar Friesland te lokken. "We geven algemene informatie en zetten de 58 verschillende subsidieregelingen voor de ondernemer op een rijtje."
Voor de toeristen is er straks algemene informatie en is er een link naar de VVV's. De Vries vindt dat de provincie op het juiste moment op Internet stapt. Het gebruik neemt volgens hem fors toe. Daarnaast speeft Fryslân in op de provinciale verkiezingen, die op 3 maart 1999 plaatsvinden.
De provincie Fryslân werkt ook mee aan een telematicaproject van de Feriening van Lytse Doarpen, de Stichting Samenwerking van Dorpshuizen in Friesland, het AOC en een automatiseringsbedrijf. Een van de doelstellingen is de dorpsbewoners kennis te laten maken met de vele mogelijkheden van Intemet. Garyp, Berlikum en Idaerd worden als voorbeeld gesteld. "Der wurdt in struktuer oanbean, dêr't alle doarpen en gemeenten yn Fryslân gebrûk fan meitsje kinne", zegt Tom Vellinga van de Stichting Samenwerking van Dorpshuizen in Friesland. Daarbij wordt bekeken welke toepassingen het. leefbaarheids- en voorzieningenniveau in de dorpen kunnen vesterken. Een van de ideeën is om in de dorpshuizen computers te plaatsen, waar de inwoners op bepaalde tijden terecht kunnen.

Bewonerswijk
Niet alleen dorpen, gemeenten en provincie presenteren zich op het Internet, ook afzonderlijke burgers hebben hun eigen homepage. Friesland beschikt sinds april 1997 over een digitale bewonerswijk, waar mensen hun eigen huis kunnen inrichten. De wijk verkeert nog in de fase van bouwrijp maken. De allereerste bewoner was Pieter van der Werff uit Canada. Van der Werff emigreerde in 1974 naar Canada. "Het is mooi om na mijn werk - ik heb een garagebedrijf in Edmonton - zo maar even terug te kunnen gaan en te zien wat mensen bij het eind hebben in Friesland", zo schrijf hij. Ook voor het contact met zijn familie vindt bij Internet erg handig. "Vooral als je vlug nog een verjaardag-felicitatie moet versturen."
De familie Van der Werff is van plan om in de zomer van 2000 naar Friesland te komen om dan Simmer 2000 te vieren.
Inmiddels zijn enkele honderden Internetliefhebbers uit alle delen van de wereld al bewoner van de digitale woonwijk geworden. De ene homepage is nog mooier dan de andere. Een van de laastste bewoners is Jetze Dam van het Kazemattenmuseum in Kornwerderzand. Veel bewoners laten iets van hun hobby's zien. P. van der Zwaag uit Oensjerk is een grote fan van de popgroep De Kast, Peter de Haas uit Sint Jacobiparochie houdt van Amerikaanse auto's en Ineke Stempo uit Israël heeft een homepage van haar kibboets.

(Uit: Friesch Dagblad zaterdag 28 november 1998)

Bovenstaand artikel is het laatste en oudste uit alle jaargangen 'Actueel' van deze site'