(juli 2019)

Nieuws van de Enerzjy Koöperaasje Garyp U.A.

It Enerzjyhûs
Op 10 mei heeft de feestelijke opening plaatsgevonden van It Enerzjyhûs. Tot op heden hebben al veel dorpsgenoten de weg naar dit hûs gevonden. Ten overvloede nog even: de vaste openingstijden zijn op elke woensdag van 13:00-17:00 uur en op elke vrijdag vanaf 9:00 tot 17:00 uur. U kunt hier terecht met al uw vragen en opmerkingen over de pilot Aardgasvrij Garyp, maar ook om klant en lid te worden. Laat u vooral voorlichten over de voor- en/of nadelen van het lidmaatschap van onze coöperatie EKGaryp en het eventueel klant worden van Energie VanOns voor de levering van Gariperstroom, de donkergroene MienskipsEnergie. De
positieve opbrengsten gaan zoals u weet naar duurzame sociale doelen in en rond onze dorpsgemeenschap. Doe mee!

Sinnepark de Griene
Greide Gedurende het 1e halfjaar van 2019 is er 3.463.000 kWh’s geproduceerd. Dit is ongeveer 104.000 kWh’s lager dan vorig jaar, maar nog altijd meer dan de prognose en we hebben nog een half jaar te gaan met hopelijk veel zon.

Dorpsmolen
Al enkele jaren heeft het bestuur van de EKG aangegeven een dorpsmolen te willen realiseren bij of op het sinnepark de Griene Greide. Nu de provinciale verkiezingen zijn geweest en het stof van de formatiewolk neergedaald is blijkt dat er maar zeer weinig ruimte wordt gegeven voor dit soort initiatieven. Jammer en een gemiste kans wanneer een en ander gestoeld is op draagvlak vanuit de bevolking. Binnen de gegeven mogelijkheden zal het bestuur de planvorming nader vaststellen. Wat is haalbaar en wat niet. Wij houden u uiteraard op de hoogte.

Pilot Aardgasvrij Garyp

Voorbeeldwoningen
De vier voorbeeldwoningen zijn in verschillende fases van ontwikkeling. De eerste woning van Albada op Koutenburg is bijna van het gas af. De overige vier eigenaren van de andere woningen zijn op dit moment bezig alles in kaart te brengen om zo spoedig mogelijk de eerste stappen te zetten. Een heel mooi proces waar alle facetten nadrukkelijk aan het licht komen waar we als bewoners van Garyp straks lering uit kunnen trekken. Wij houden u op de hoogte.

Subsidies
Iedereen die voor subsidie binnen de pilot in aanmerking wil komen moet eerst een gratis energiescan aanvragen. U kunt dit regelen via de website www.ekgaryp.nl. Ook kunt u tijdens de openingstijden in It Enerzjyhûs terecht.

Woningverbeterplan
Indien u al een (gratis) energiescan hebt laten uitvoeren kunt u ook nog een gratis verdiepingsslag laten uitvoeren, het zogenaamde woningverbeterplan. Samen met de adviseur duikt u dieper in de mogelijke uitwerkingen van de in de scan genoemde  voorstellen. Dit verbeterplan helpt u om in een later stadium de juiste beslissingen te gaan nemen. Meldt u hiervoor aan op It Enerzjyhûs.

Lagere energielasten
Indien u een scan heeft laten uitvoeren zal ook met u worden doorgenomen op welke manier u uw woning wilt verduurzamen en waar dat op moet worden gericht: Alle maatregelen zijn erop gericht dat voor het verkrijgen van de pilotsubsidie de gasmeter  verwijderd moet worden. Wel heeft u dan de keuze uit verschillende mogelijkheden:
1. Investeringen gericht op lagere energielasten.
2. Investeringen gericht op 0 op de meter of energieneutraal

De keuze is geheel aan u als bewoner. Het investeringsniveau, en dus ook de hiermee gemoeide kosten, tussen optie 1 en 2 verschilt nog al. Laat u hierover goed voorlichten door de beschikbare adviseurs en de medewerkers van It Enerzjyhûs.

Gasmeter
Aanvragen tot verwijdering van uw gasmeter kan via It Enerzjyhûs worden geregeld. Het wordt dan collectief ingepland waarbij de kosten lager zijn dan wanneer men dit op individuele basis doet. Inmiddels zijn er 9 aanvragen van adressen die de gasmeter (collectief) gaan verwijderen.

Warmtepomp
Indien u belangstelling heeft om kennis te maken met een in gebruik zijnde warmtepomp in Garyp, kunt u zich aanmelden via It Enerzjyhûs om een bezoek te brengen aan dit adres om zo een gevoel te krijgen van omvang en geluid en andere relevante zaken.

Financiering
Het bestuur is nog steeds bezig om met het ministerie, de gemeente en uitvoerende partijen een goede en goedkope financiering te realiseren voor eenieder, met grote of kleine beurs, om de soms hoge investeringen op een voor ieder financieel draaglijke manier mogelijk te maken.

Vakantieperiode
Het bestuur wenst u allen een hele goede en mooie vakantieperiode toe met veel gezondheid.

Gjalt Benedictus (voorz.)

SPAR Bijlsma winnaar bij de SPAR spelen

Het team van Spar Bijlsma tijdens de uitreiking

KATLIJK - Al enkele maanden strijden alle landelijke SPAR-winkels tijdens de SPAR spelen voor de ultieme prijs 'wie wordt in de regio uitgeroepen tot de Beste SPAR 2019'. Afgelopen zaterdag was het zover en werden in drie regio's de winnaars bekend gemaakt. SPAR Bijlsma uit Garyp was winnaar van Noord-Nederland.

De SPAR spelen is een combinatie van spel, competitie, kruisbestuiving, verbeterprogramma's, met verschillende thema's met als doel het beste uit jezelf, je team en de winkel te halen. Maar ook om als winkels van elkaar te leren om er samen en voor de klant beter van te worden. De deelnemende winkels werden beoordeeld op het gebied van kwaliteit, service en gemak voor de klant, uitstraling van de winkel, beschikbaarheid van producten, ondernemerschap, klantvriendelijkheid van personeel, (voedsel-)veiligheid en hygiëne.

In vijf regio's vielen prijzen te verdienen in de categorieën 'duurzaam', 'vers' en 'service'. Daarnaast werden de winkels overall beoordeeld en ook daar kwamen per regio drie winnaars uit.
Dubbele prijswinnaars SPAR Bijlsma heeft de eerste plaats behaald voor de beste winkel van Noord-Nederland en sleepte ook de duurzaamheidsprijs in de wacht. "Afgelopen maanden zijn we als team hard bezig geweest met deze wedstrijd. Het 'wij'-gevoel van onze winkel heeft voor veel enthousiasme gezorgd. Al dik 25 jaar staan wij klaar voor onze klanten en dat wij uitgeroepen zijn tot beste Spar van de regio hebben wij ook aan hen te danken! De duurzaamheidsprijs past goed bij het dorp door de visie om Garyp gasvrij te maken", aldus eigenaren Siep en Jellie Bijlsma.

(Bron: weekblad Actief, woensdag 26 juni 2019)

(Bron: RTL Nieuws)

Garijp wil als eerste dorp van Nederland helemaal van het gas af

24 mei 2019

Een glazenzetter plaatst isolerende ruiten in de woning van de familie Albada  © RTL

Terwijl glaszetters isolerende ruiten in de kozijnen plaatsen worden op het dak van de woning van de familie Albada in het Friese Garijp de laatste zonnepanelen geïnstalleerd. In rap tempo wordt het huis energieneutraal gemaakt om vervolgens van het aardgas te worden gekoppeld. Jantine Albada kijkt uit naar het moment dat ze in haar eigen energiebehoefte kan voorzien. "Dat vind ik een prettig idee. Dat je niet van de wereld afhankelijk bent. Dat je gewoon je eigen erf kunt bedruipen."

Jantine en Foppe Albada  © RTL

De 25 jaar oude houtskeletwoning van Jantine en Foppe Albada is het eerste huis in Garijp waar de cv-ketel wordt ingeruild voor een warmte pomp. Het dorp in de gemeente Tietjerksteradeel heeft de ambitie om als eerste in Nederland aardgasvrij te zijn. In 2023 moet 80 to 90 procent van de ongeveer 600 huizen op een andere manier worden verwarmd. Dat zijn alle koopwoningen.
Jantine Albada moet lachen als ze nadenkt over hoe de verbouwplannen voor hun huis tot stand kwamen: "We wilden eigenlijk alleen de badkamer verbouwen", zegt ze. "Maar toen bleek dat Garijp subsidie kreeg om van het gas af te gaan. Onze cv-ketel is 16 jaar oud. Daarom besloten we om nog even te wachten en door te sparen."

Fries dorp zweert aardgas helemaal af

Het Friese plaatsje Garyp wil de eerste plaats in Nederland zijn waar geen zuchtje aardgas meer wordt gebruikt.

Garijp is een van de 27 wijken en dorpen in Nederland die zijn aangewezen als proeftuin. Hier wordt geëxperimenteerd met het gasloos maken van woningen. Uitgangspunt is dat dat betaalbaar moet zijn voor de bewoners. Daarom heeft de gemeente Tietjerksteradeel van het Rijk 5,6 miljoen euro subsidie gekregen. Dat geld gaat naar de bewoners die de omschakeling maken. Dit jaar kunnen zij maximaal 10.000 euro aan subsidie krijgen. Naarmate bewoners langer wachten wordt dat bedrag lager.

Hessel van der Wal controleert of er nog extra isolatie kan worden aangebracht  © RTL

Het is de bedoeling dat onder meer het energieverbruik van alle woningen in Garijp in kaart wordt gebracht met zogenoemde energiescans. Hessel van der Wal is de expert die veel van deze onderzoeken uitvoert: "We kijken wat mensen kunnen besparen op hun energierekening als ze hun woning aanpassen. Dat geld kunnen ze investeren."
Investering binnen tien jaar terugverdiend
De expert verbaast  zich over de commotie die sommige politici veroorzaken door te roepen dat klimaatmaatregelen aan de woning onbetaalbaar zijn. "Wat we hier in Garijp zien is dat er voor 20.000 tot 50.000 euro wordt geïnvesteerd in de woningen. Dat is best een hap geld, maar de terugverdientijd is toch binnen de tien jaar. Daarna ga je er dus op vooruit. En dan heb ik het nog niet eens over het feit dat de energieprijzen alleen maar stijgen en dat de woning veel comfortabeler wordt."

Projectleider Jacob Miedema  © RTL

Inmiddels zijn in het dorp 235 gratis energiescans uitgevoerd en willen al 40 woningeigenaren gaan verbouwen. Projectleider Jacob Miedema is tevreden over het tempo. "Garijp is de proeftuin waar de meeste meters worden gemaakt en daar ben ik trots op", zegt hij.
Miedema is een van de bewoners die al lang bezig zijn met alternatieve vormen van energie en die daarmee aan de basis stonden van het project. Hij was onder meer betrokken bij het tot stand komen van een zonnepark op de oude vuilstort van Garijp. Daar staan nu 27.000 zonnepanelen die genoeg energie opleveren voor 1700 huishoudens.

Het dorp wil volledig energieneutraal worden  © RTL

Het dorp heeft een eigen energiecoöperatie, die het zonnepark beheert. Het geld dat de coöperatie daarmee verdient, wordt geïnvesteerd in sociale voorzieningen in Garijp. Het is volgens Miedema een van de verklaringen waarom in het Friese dorp veel draagvlak is voor het dichtdraaien van de gaskraan.
Jantine Albada is blij dat ze meedoet aan het project. Ze snapt dat mensen zich nu misschien nog afvragen of ze het wel kunnen betalen. "Ik wil die mensen adviseren de scan te laten doen en zich goed te laten voorlichten. Dan blijkt het allemaal reuze mee te vallen."

Op het huis van de familie Albada worden zonnepanelen geïnstalleerd  © RTL

Nu vormt de badkamer nog maar een klein deel van de verbouwing. De muren en kruipruimte worden beter geïsoleerd, overal komt isolerend glas,  er komen een warmte-terugwin-installatie, zonnepanelen, vloerverwarming en tot slot een warmtepomp.
Andere dorpsbewoners ook aardgasvrij
De kosten van het energiedeel bedragen 50.000 euro. Dat lijkt veel geld, maar Jantine en Foppe krijgen 35.000 euro subsidie van de gemeente omdat hun huis voorbeeldwoning is. Andere dorpsbewoners kunnen er komen kijken. De gemeente hoopt dat ze dan worden aangestoken door het virus en ook snel aardgasvrij willen zijn.
Jantine Albada: "De rest betalen we zelf. Dat is nog best een groot bedrag, maar we gaan natuurlijk minder aan energie betalen. Hoeveel minder durf ik nog niet te zeggen omdat we zoveel aanpassingen tegelijkertijd doen. Ik kan daarom nog niet zeggen hoe snel we de investering terugverdienen."

Het straatbeeld in Garijp. Het Friese dorp telt ruim 1500 inwoners  © RTL

(april 2019)

Nieuws van de Enerzjy Koöperaasje Garyp U.A.

It Enerzjyhûs
Op dit moment vinden de laatste werkzaamheden plaats om It Enerzjyhûs aan de Greate Buorren 13 B te verbouwen en energiezuinig te maken. Begin mei moet de klus geklaard zijn. Noteert u alvast dat er op vrijdag 10 mei een open huis wordt georganiseerd voor alle dorpsbewoners. U krijgt hierover nog de nodige informatie de komende tijd.

Subsidie
Op donderdag 28 maart 2019 heeft de gemeenteraad de speciaal voor de pilot Aardgasvrij Garyp ontwikkelde subsidieverordening goedgekeurd. Subsidiabel zijn de kosten van werkzaamheden, maatregelen en voorzieningen en eventuele financieringskosten die nodig zijn om de woning aardgasvrij te maken. De woning moet zich in het postcodegebied van Garyp bevinden.

Maximum bedrag per woning
De subsidie die wordt verleend voor het aardgasvrij maken van de woning bedraagt het hieronder genoemde percentage van de subsidiabele kosten van de maatregelpakketten 1 tot en met 3.

• Maatregelpakket 1: Isolatie (bijv.: bodem- en/of vloerisolatie, gevel- en/of spouwmuurisolatie, raamisolatie , dakisolatie, kier- en luchtdichting etc.). De subsidie voor maatregelpakket 1 bedraagt 60 % van de subsidiabele kosten.
• Maatregelpakket 2: Installatie (bijv.: warmtepomp, luchtwarmtepompboiler, inductiekookplaat, infrarood panelen, zonnepanelen, elektrische CV, elektrische radiatoren, etc.) De subsidie voor maatregelpakket 2 bedraagt 50% van de subsidiabele kosten.
• Maatregelenpakket 3: externe financiering. Om het aardgasvrij maken van de woning (deels) extern te financieren kan hiervoor subsidie tot 50% van de subsidiabele kosten met een maximum van € 1.000,00.
• Outside the box maatregel. Als subsidiabele kosten in maatregelenpakket 1 tot en met 3 kunnen worden opgevoerd, bedraagt de extra subsidie 10% van de subsidiabele kosten tot een maximum van € 2.000,00. Valt de outside the box maatregel niet in maatregelpakket 1 tot en met 3 dan bedraagt de extra subsidie 50% van de subsidiabele kosten tot een maximum van € 4.500,00.

Het totaal van de maatregelen van de pakketten 1 t/m 3 zal nooit meer
bedragen dan het maximum van:
Voor het jaar 2019: € 10.000,00 per woning;
Voor het jaar 2020: € 9.000,00 per woning;
Voor het jaar 2021 en verder: € 8.300,00 per woning;
Voor outside the box oplossingen kan worden besloten om ook nog extra subsidies beschikbaar te stellen.

De bovengenoemde maatregelen dienen binnen één jaar na de datum van de subsidiebeschikking te zijn uitgevoerd waarna er sprake dient te zijn van een aardgasvrije woning. In bijzondere situaties kan op gemotiveerd verzoek van de aanvrager besloten worden om bovenstaande termijn met maximaal één jaar te verlengen. Bewoner kan een gemotiveerd verzoek indienen om een voorschot tot 75% van het subsidiebedrag te verkrijgen. De subsidie is niet kostendekkend maar dekt een deel van de investeringen die niet kunnen worden terugverdiend (de zogenaamde onrendabele top).

Financiering(en)
Naast de aangegeven subsidie(s) zal er mogelijk een beroep kunnen worden gedaan op een passende financiering. Op dit moment zijn de volgende financieringsmogelijkheden beschikbaar:
1. De Energiebespaarlening, met een looptijd tussen 10 en 15 jaar met een zeer lage rente. Deze lening kent enkele varianten die maatwerk in uw
situatie mogelijk maken.
2. In sommige gevallen kunt u het best worden (bij-) gefinancierd door uw eigen bankinstelling.
3. Er wordt landelijk nog steeds gezocht naar een leningsvorm die object gebonden is en kan worden overgedragen bij verkoop van de woning.

Informatie
Voor nadere uitleg en eventuele doorverwijzing kunt u na de opening op 10 mei a.s. terecht bij It Enerzjyhûs. Ook de websites van Aardgasvrij Garyp en EKGaryp zullen zo spoedig mogelijk van de nodige informatie en doorverwijzingen worden voorzien.

Over al deze onderwerpen wordt u de komende tijd nauwgezet en uitgebreid geïnformeerd via nieuwsbrieven of op andere wijze.

Gjalt Benedictus (voorz.)

Siep en Jellie Bijlsma “Gariper fan it jier 2018”

Gjalt Faber en Trudi Dorreboom reiken de prijs uit aan Siep en Jellie Bijlsma (foto: Timon Busman)De eigenaren van de Spar-winkel in Garyp, Siep en Jellie Bijlsma, zijn gekozen tot “Gariper van it jier 2018”.

De redactie van de dorpskrant “De Rabbelskûte” heeft de keuze gemaakt op basis van het aantal nominaties door lezers en vooral ook om de motivatie daarvan. De lezers roemden de inzet voor de winkel, de klanten en het dorp. Ook de service die ze leveren is ongekend. Maar bovenal is het echtpaar Bijlsma genomineerd vanwege hun sociaal-maatschappelijke betrokkenheid voor het dorp en hun inzet op bestuurlijk en cultureel gebied. Bewoners noemen hen 'meedenkers' en een paar dat zorgt voor verbinding in het dorp. De verbinding komt tot stand vanuit de Spar-winkel, maar ook via andere kanalen in het dorp. Dat kan zijn het sturen van een kaartje aan zieken, het nemen van zitting in diverse besturen en het samenwerken met de vele verenigingen, de kerk en ondernemers. Ze houden het wel en wee in het dorp in de gaten en zijn daardoor de economische, sociale, maatschappelijke en culturele spil in het dorp.

Wat in veel dorpen niet meer lukt, lukt Siep en Jellie nog steeds wel. Namelijk met een enthousiast team medewerkers de dorpswinkel in stand houden. In hun winkel is echt alles te koop. Vindt een klant een product niet, dan zorgt Jellie ervoor dat het de volgende keer in het schap ligt. De winkel is ook de dagelijkse place to be voor veel bewoners om even dorpsgenoten te ontmoeten en de sociale contacten op peil te houden.

Een inzender vatte het echtpaar Bijlsma samen als:

• altijd actief
• altijd klaar staan voor een ander
• altijd positief meedenkend en handelend
• prettig, flexibel en oplossingsgericht
• heel betrokken bij iedereen zonder aanziens des persoons
• niets is te veel, actief in verenigingen en besturen
• verbinden mensen in het dorp

Op zaterdag 5 januari om 22:00 uur heeft de redactie van dorpskrant “De Rabbelskûte” de “Gariper fan it jier 2018” bekend gemaakt. Het echtpaar Bijlsma ontving in een volle zaal een trofee met inscriptie en een bos bloemen. De huldiging werd gehouden in het dorpshuis It Geahûs tijdens de nieuwjaarsreceptie georganiseerd door de Activiteitencommissie van It Geahûs.
De redactie van de Rabbelskûte is verheugd dat ze de prijs 'Gariper fan it jier' aan het echtpaar Bijlsma mocht uitreiken. Want zonder Siep en Jellie zou het dorp er waarschijnlijk veel minder florissant voor staan. Het 'mienskips gefoel', dat centraal stond met de Culturele Hoofdstad LF2018, maken zij volledig waar.
De redactie hoopt dat de context van de prijs ook ander Garipers zal inspireren om voorbeelden als ‘zorg voor elkaar’, ‘meedenken’ en ‘verbinden’ in praktijk te brengen.

Redactie doarpskrante De Rabbelskûte Garyp